Günümüzde teknolojinin, e-ticaretin gelişmesiyle artan rekabet ortamında şirketin veya bireyin kendini yakından tanıması ve çevresini de analiz ederek sektör dinamiklerine adapte olmasını sağlayan bilimsel anlamda yapılan bir mevcut durum analizidir. Bu nedenle de SWOT analizi stratejik yönetimin en önemli faaliyetlerinden biridir.

SWOT Analizinin Tanımı ve Önemi

İş stratejilerini değerlendirmesinin ve senaryoların geliştirilmesinin sağlayan SWOT analizi, iç çevre analizi ve dış çevre analizinden oluşur.

İç analiz, şirketin şu an için sahip olduğu kaynakları ve riskleri belirlemek için yapılmasıdır. Şirketin veya bireyin mevcut performansı ve sorunlarını da dikkate alarak potansiyellerini belirlemek amaçlanmaktadır. SWOT matrisi 2 x 2 dört çeyrek matristir bu bağlamda analiz yapılırken de bu matris kullanılır.

Analizin adı olan “SWOT”, ” Strengths “, ” Weaknesses “, ” Opportunities ” ve ” Threats ” ingilizce kelimelerinin ilk harflerinden gelmektedir. Başka bir deyişle, bunlar “güçlü yönler“, “zayıf yönler“, “fırsatlar” ve “tehditler“dir.

Güçlü ve zayıf yönler iç yapıda (çevre) bulunurken, fırsatlar ve tehditler şirketin dış yapısını (ortamını) oluşturur.

Güçlü yönleri belirlemek, zayıf yönleri güçlendirmek, fırsatları kovalamak, tehditleri en aza indirgemek veya önlemek amacı güdülmektedir.
Strateji teorileri çevrelerin analizleriyle sınırlı değildir, şirketlerin rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olacak tavsiyelerle ilgilidir. Bu nedenle SWOT, stratejik yönetimin alt yapısını oluştururken, teoriler de bu analizleri aynı anda dikkate alarak rekabet edebilecek teknikler önermekte , stratejik planlamada ilerlemeyi hedeflemektedir.

Güçlü Yönlerin Belirlenmesi

Güçlü yönler, kendinizin veya şirketinizin başarılarınızı, rakiplerinize karşı avantajlı olduğu konuları, yetenekleri, müşteri ilişkisi, ekibin verimliliği, kaynak yönetimi gibi konuları kapsar. Aşağıdaki bazı örnek sorulara cevaplar bulunarak güçlü yönler belirlenebilir.

· Rakiplerime göre avantajlarım ve farklılıklarım neler?
· Ekibim yetenek ve donanım açısından avantajlı konumda mı?
· Çalışanların verimliliği yüksek mi?
· Müşteri ilişkilerimiz güçlü mü?

Zayıf Yönlerin Tespiti ve Giderilmesi

Zayıf yönler, kendinizin ya da şirketinizin, rakiplerinize göre eksik olduğu konuları kapsar.

· İnovasyon yapabileceğimiz projemiz var mı?
· Rakiplerimize göre dezavantajlı olduğumuz alanlar neler?
· Ekibin performans ölçümü yapıldı mı? Görev dağılımı ve iş yükü doğru planlanmış mı?
· Pazarlama ve reklam yönünden yeterli misiniz?

Fırsatların Yakalanması ve Değerlendirilmesi

İşletmeye veya kendinize avantaj sağlayacak, ön plana çıkarak birtakım dışsal (çevresel) faktörleri barındırır. Gelişim ve yenilik için doğru fırsat analizi büyük önem taşımaktadır.

· Pazarınızda avantajınıza olacak düzenlemeler ve stratejik kararlar nelerdir?
· Kârınızı arttırmak için neler yapıyorsunuz?
· Çevrenizdeki gelişmeleri takip ediyor musunuz?

Tehditlerin Önlenmesi ve Azaltılması

Bu aşamada, tehditlerin belirlenmesi risk yönetimi açısından önemlidir. Oluşan ve oluşabilecek riskleri azaltıp önlemeye yarar. Tüketici davranışındaki değişim, müşteri farklılaşması, pazara giren ciddi rakipler, bulunduğunuz sektörün gelişimi ve değişkenleri tehdit oluşturabilir.

· Teknolojik gelişmeleri takip ediyor musunuz?
· Sizin geleceğiniz için tehdit oluşturabilecek rakipleriniz var mı? Planınız nedir?

SWOT Analizi Uygulama Örnekleri

Uygulama örneği olarak “VANS” markasını ele alacağız. Vans olarak da bilinen Vans of the wall, kaykay severler için giysi ve ayakkabı üreten bir Amerikan markasıdır.

Vans ‘ın Güçlü Yönleri

· Kaykay ve ekstrem spor alanında uzun yıllardır var olan ve müşteri güvenini kazanmış bir marka olması
· Belirli bir hedef kitleye hitap ettiği için sadık müşterilere sahip olması
· Farklı tasarımlarıyla yeniliğe açık olması
· Ürün kalitesinin getirdiği marka itibarı

Vans’ın Zayıf Yönleri

· Vans, gelişen uluslararası pazarlara girmediğinden dolayı rakiplerinin gerisinde kalıyor.
· Sadece kaykay ve snowboard temalı ürünler üretiyor.

Vans’ın Fırsatları

· Asya’daki gelişen pazarlara girmek
· Ürün yelpazesini genişletmek
· Sponsorluk gibi bağlantılarla sosyal medyada varlığını artırmak

Vans’ın Tehditleri

· Spor ayakkabı sektöründeki ciddi rekabet
· Sahte ürünlerinin yapılması ve çoğalması

Kısaca, SWOT analizi yapılırken güçlü yönler onları geliştirmeniz ve rakiplerinize göre ‘tercih edilebilir’ yapmanız hareket alanı sağlar. Zayıf yönler, eksik veya geri planda kalmış özelliklerinizi iyileştirmek için önemli bir adımdır. Fırsatlar, aşamasında yenilikçi çözümler düşünebilir, şirketin gelişimi için çevredeki koşullardan haberdar olabilirsiniz. Son olarak tehditler, zayıf yönlerinizi geliştirmeniz ve önlem almanız için bir fırsat olabilir.

Şeymanur Akdemir