Bu yazımızda sizler için ‘’Sosyal Girişimci’’ kavramını açıklamaya çalıştık. Öncelikle, gelin kelime bazlı gidelim. Girişimci, Dictionary.com tanımına göre “Herhangi bir girişimi, özellikle bir işi, genellikle önemli inisiyatif alan, riskle organize eden ve yöneten kişi.” Bir başka deyişle alanında fark yaratacak bir fikri olan ve bu fikri gerçekleştirmek için adım atmaktan korkmayan kişiye diyoruz. Yani girişimcilik insanların kariyerlerini ve hayallerini ellerine alıp istedikleri yöne yönlendirmek için yaptıklarıdır.  Modern girişimcilik tanımı, aynı zamanda büyük sorunları çözerek dünyayı değiştirmekle ilgilidir. Bu sosyal değişimi sağlamak veya günlük olarak hayatımızı kolaylaştıran yenilikçi bir ürün yaratmak gibi düşünebiliriz. Kendi şartlarınıza göre, patronsuz, kısıtlayıcı saatler olmadan ama yeri geldiğinde 7/24 çalışarak bir hayat inşa etmek istiyorsanız ve fark yaratacağını düşündüğünüz bir fikriniz varsa girişimci olmak bir adım uzağınızda!

Kendini girişimci olarak tanımlayan insanlar, kendileri dahil herkes için dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek adına ilk adımı atabilirler. Sosyal girişimcilik kavramı da bu doğrultuda ortaya çıkmıştır. Sosyal girişimcilik, sosyal bir sorunu çözmek ve olumlu değişim yaratmak için bir iş kurma girişimidir.  Klasik girişimcilikte olduğu gibi fark yaratmak ya da büyük kâr elde etmek yerine; sosyal girişimler, çözüm getirilmek istenen soruna ne kadar fayda getirdiği ile anılır. Bu toplumsal sorunlar; göçler, eşitsizlikler, madde bağımlılığı gibi konuların yanı sıra küresel ısınma, hayvan hakları gibi doğayı etkileyen unsurlar da olabilir.

Sosyal girişimciler, sosyal sorunlara çözüm bulma ve iş girişimleri yoluyla olumlu değişimi veya sosyal etkiyi etkileme arzusu olduğu için iş kurarlar. İnovasyonlardan, özgün fikirlerden ve fırsatlardan yararlanarak, sosyal problemleri ortadan kaldırmaya yönelik çözümler geliştiren ve uygulayan sosyal liderdir.

Gelin, sosyal girişime öncülük eden sosyal liderlerin neleri göz önünde bulundurmaları gerektiğine bakalım.

• Öncelikle problemin temeline hâkim olmalıdır. Çözülmek istenen problemin iyi tanımlanmaması çözüm projesinin temelini tehlikeye atabilir. Proje öncesi araştırma bu yüzden çok önemlidir.
• Problemin etkilediği ve çözümden direkt etkilenecek olan insanları, yani hedef kitleyi iyi analiz etmeli, davranış biçimleri, sorunları, ihtiyaçları iyi bilmek çözümü ve başarıyı şekillendirir.
• Kolektif çalışmalara hazır olmalı. Sürdürülebilir olup faydasının çoğalması için bu kolektif çalışmalara ihtiyaç duyabilir.
• Her zaman bir B planı olmalı, olumsuz durumlara karşı hazırlıklı olmalı, istikrarlı olup çözüme odaklanmalıdır.
• Proje oluşum ve devam süresince kullanabileceği bütün kaynakları kullanmalıdır.
• Her projenin devamı için bir bütçeye ihtiyacı vardır. Bu bütçeyi sağlayacak olan yatırımcıların güvenini kazanması için kendini ve projeyi iyi ifade etmesi gerekir.
• Başarı ölçütü ne olursa olsun her girişim fikrinin iyi bir pazarlama stratejisine ihtiyacı vardır. Hedef kitlenin iyi analiz edilmiş olması bu aşamada yine çok önemli. Hedef kitleyi projeye çekip sağlanan faydanın artması için pazarlama projenin kendisi kadar önem taşımaktadır.

Sosyal girişimcilik kavramından bahsedip ülkemizde ve dünyada adı çokça anılan Ashoka’dan bahsetmemek olmazdı. Ashoka, 41 yıldır hayatına devam eden dünyanın ilk ve en geniş sosyal girişimcilik platformudur. Sosyal girişimcileri bir araya getiren ve destekleyen küresel bir sivil toplum kuruluşudur. Toplumsal sorunlara etkin ve kalıcı çözümler getiren sosyal girişimcileri tespit ediyor, onları küresel bir destek ağında buluşturarak potansiyellerini gerçekleştirmelerini ve çözümlerini yaygınlaştırmalarını sağlıyor. Bugün dünyada 3 bin 600’den fazla, Türkiye’de ise 30’a yakın aktif Ashoka Fellow’u çalıştıkları alanlarda fark yaratıyor. Ashoka Türkiye sosyal girişimcileri desteklemenin ve Türkiye’deki sosyal girişimcilik ekosistemin kapasitesini artıran iş birliği ve projeler geliştirmenin yanı sıra çocukların fark yaratan becerilerini geliştirmeleri için öğretmenler, ebeveynler, kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla çalışmalar yürütüyor. Ülkemizden de birçok sosyal girişimcinin dahil olduğu Ashoka Fellowship Programı #HerkesFarkYaratabilir mottosuyla küresel olarak çalışmalarına devam ediyor.

Dünya çapında ses getiren sosyal girişimlere örnek olarak ise.;

Tomorrow’s Shoes adıyla yola çıkmış TOMS markası alınan her bir çift ayakkabı karşılığında bir çift de ihtiyacı olan bir çocuğa sağlıyor. TOMS markası dünya çapında ses getirdikten sonra da Grassroots Good adlı bir girişim kurarak karlarının 3’te 1’ini fark yaratmaya ve sıfırdan işlerine kurmaya çalışan kuruluşlara yatırım sağlayacaklarnı söyledi.

Better World Books da yine dünya çapında kendini kanıtlamış başka bir oluşum. İkinci el kitapların dünya çapında ücretsiz gönderimini sağlayan platform alınan her kitap karşılında bir kitap da bağış yapılıyor. Dünya çapında kullanılmasına rağmen en ufak sıkıntıda alıcıya yardımcı olmaları bağışçı-müşterilerin güvenini ve sevgisini kazanmalarına vesile olmuş. Ayrıca kargoya verilen er ürün sonrası alıcıya ilk ağızdan bir mail gitmesi de platformun çekiciliğini artırmış.

Türkiye’deki sosyal girişimlere ise öğrenci ve burs veren arasında iletişimi sürdürülebilir ve güvenilir olarak sağlayan E-Bursum platformunu, atık toplama ve şehir temizleme gibi uygulamalar için kapsamlı çözüm üreten Evreka’yı, kadınların atık malzemelerden sürdürülebilir ürünler üretip bu ürünlerin satışını sağlayan ve kadınlara istihdam sağlayarak geri dönüşüme katkı sağlayan Çöp(m)adam platformunu örnek olarak verebiliriz.

Nüfusun ve tüketimin giderek arttığı günümüzde, sosyal girişimlere duyulan ihtiyaç giderek artıyor. Ülkemizde ve dünyada oluşturulan fark yaratan bu girişimleri gördükçe hem gurur duyuyor hem ilham alıyoruz!

• https://ashokaturkiye.org/
• https://marketsplash.com/social-entrepreneurship/
• https://www.oberlo.com/blog/what-is-entrepreneurship
• https://www.forbes.com/social-entrepreneurship/