Göl kenarındaki ağacın dalına konmuş mavi tüylü bir kırlangıç gördüğünüzde hemen bir fotoğrafını çekmek istersiniz. Altın sarısı güneş ışınları altında baharı simgeleyen bu kareyi çekmeye çalışırken fotoğraf makinenizin kırlangıca değil de arkadaki güneşe odaklanması canınızı sıkar, değil mi? Asıl ilgi odağı kırlangıç olmalıyken neden güneşe odak yapar bu makine dersiniz? İşte hiper odaklanmaya sahip insanlar da böyledir. Asıl odaklanmaları gereken işler yerine daha önemsiz bir başka işe odaklanırlar. Bu haftaki yazımızda hiper odaklanmanın ne olduğuna ve hiper odak ile yaşayan insanların hayatını beraber inceleyelim.

Öncelikle “Hiper odaklanma nedir?” sorusu ile başlayalım. Hiper odaklanma, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip kişilerde görülebilecek olan aşırı yoğunlaşma/ yoğun odaklanmaya verilen bir isimdir. İngilizce ‘hyperfocus’ olarak da adlandırılan bu özellik bazı kişiler tarafından bir yetenek olarak görülse de bu özelliği taşıyan kişiler tarafından bazen bir problem olarak da adlandırılabiliyor. Hiper odaklanmaya sahip kişiler yapmaları gereken iş veya aktivitelerin yerine kendi ilgi ve beğenilerini çeken şeylere karşı odak sağlarlar. İlkokula giden bir çocuktan pay biçmek gerekirse, ödevini yapmak yerine yeni aldığı bilim kurgu kitabını bitirmek için hiç durmadan okumasını örnek verebiliriz. ‘Canım bu da problem mi?’ dediğinizi duyar gibiyim. Lakin bu kitabı okulda teneffüslerde, derslerde, okul servisinde, akşam yemeğinde hatta sabahlayıp uyumadan okuduğunu bir düşünün. Sadece bu kitabı bitirmeye odaklanmış ve bitirmezse bir eksiklik hissi yaşayacağını düşünen bir çocuk. Şimdi, sabah mesaisi ile gelen yetişkin bir ofis çalışanı düşünün. Ay sonu raporlarının hesaplanması ve düzenlenmesi gerekirken raflardaki dosyaların alfabetik – kronolojik sıralamasını -mesai bitse de- yapmayı bırakmadan gidemediğini.

Hiper Odaklanmanın Faydaları

Eğer işiniz konusunda hiper odaklanma yaşıyorsanız bu size işiniz konusunda güvenilirlik ve başarı getirebilir.

Teslim tarihi yaklaşan işlerinizi tamamlamanızda yardımcı olur.

İlişkiniz konusunda hiper odaklanmaya sahipseniz partnerinize zaman ayırabilir ve onunla ilgilenebilirsiniz.

Aileniz konusunda hiper odaklanmaya sahip iseniz anne – babanıza, eşinize, çocuklarınıza zaman ayırabilir onlar ile çokça vakit geçirebilirsiniz.

Eğer çocuklarınız hiper odaklanmaya sahip ise onların gelişiminde ilgi alanlarını keşfetmelerine yardım edebilir, böylece geleceklerini şekillendirmelerine yardımcı olabilirsiniz. Böylece hem bağlarınızı güçlendirebilir hem de çocuklarınıza özgüven aşılayabilirsiniz.

Unutulmamalıdır ki, birçok önemli buluş hiper odaklanmaya sahip kişiler tarafından keşfedilmiştir.

Hiper Odaklanmanın Zararları

İşinizdeki hiper odaklanma sizi öylesine sarar ki önemli toplantıları ve görevlerinizi ihmal edebilirsiniz.

İşinize dair bu aşırı odaklanma ev yaşantınızı, ailenizi, çocuklarınızı etkileyebilir ve bağlarınızı sorgulatabilir.

Çocuklarınızın sahip olduğu hiper odaklanma ev işlerine dair sorumluluklarını, okula dair sorumluluklarını yerine getirmelerini engelleyebilir.

İnsanların bu tür yoğun odaklanmalarından dolayı ailelerini, çocuklarını ihmal ettikleri ise genel bir geri bildirim şeklinde kayıtlara geçmiş. Bazı insanlar var ki bu yoğun odaklanma – çalışma nedeni ile lavaboya çıkmayı unutmalarından böbrek rahatsızlığı yaşamak durumunda kalmışlar. Ancak bu üstesinden gelemeyeceğiniz bir konu değil. Kendinize zaman anlamında limit koyabilir ve bu limitlere uymaya çalışabilirsiniz. Aileniz ile aktiviteler düzenleyerek zaman limiti yönetimini düzenleyebilir, yardımlaşabilirsiniz. Eğer hiper odaklanmanız ciddi boyutta ise profesyonel bir yardım almayı düşünebilirsiniz. Haftaya yeni yazımızda görüşmek üzere. 👋