Pazarlama Molası 7
Dijital pazarlamanın dinamik dünyasından en son trendler, analizler ve içgörüler.
Rekor Kıran Black Friday 2025: Cüzdanlar Artık Mobilde Açılıyor
Ekonomik belirsizlik söylentilerine inat, Kasım 2025 alışveriş sezonu tüm zamanların en yüksek rakamlarına ulaştı. Ancak bu yılın asıl manşeti “ne kadar” harcandığı değil, paranın “nereden” harcandığıydı. Masaüstü bilgisayarların hakimiyeti resmen sona erdi; artık “Mobile-First” (Önce Mobil) değil, neredeyse “Mobile-Only” (Sadece Mobil) bir dünyadayız.
İşte 2025 Black Friday raporundan öne çıkanlar:
- Tarihi Zirve: Sadece ABD’de online harcamalar geçen yıla göre %10.2 artarak 10.8 Milyar Dolar’a ulaştı. Küresel çapta ise bu rakam 24 saatte 74.4 Milyar Dolar’ı buldu.
- Mobilin Zaferi: Tatil sezonu harcamalarının %54.5’i mobil cihazlardan yapıldı. Parmak uçlarımız, mouse’lardan daha hızlı çalıştı.
- “Şimdi Al Sonra Öde” (BNPL) Patlaması: Tüketiciler harcamayı kısmadı ama ödemeyi erteledi. BNPL (Buy Now, Pay Later) kullanımı %9.6 artarak sezon genelinde 18.2 Milyar Dolar’lık bir hacim yarattı.
- Hibrit Tüketici: Online (87.3 Milyon) ve Mağaza (81.7 Milyon) ziyaretçi sayıları birbirine çok yaklaştı. Müşteri artık “ya orada ya burada” değil, “hem orada hem burada” olmak istiyor.
ABD Online Black Friday Satışlarının Yükselişi (Trend)
Harcamaların Cihaz Dağılımı ve Tüketici Konumu
Instagram’da Oyunun Kuralı Değişti: Artık “Takipçi” Değil, “Views” Konuşulacak
Instagram, içerik üreticileri ve markalar için başarı karnesini yeniden tanımlıyor. Adam Mosseri’nin duyurduğu radikal değişiklikle, platformdaki tüm içerik formatları (Reels, Hikayeler, Fotoğraflar ve Kaydırmalı Postlar) için birincil başarı metriği artık “Views” (Görüntülenme) oldu.
Peki bu ne anlama geliyor?
- Tek Bir Dil: Eskiden Reels için “Oynatma” (Plays), postlar için “Gösterim” (Impressions) veya “Erişim” (Reach) konuşurduk. Artık kafa karışıklığı bitti; her şey “Views” çatısı altında birleşiyor.
- İzlenme > Erişim: Instagram, başarının “kaç farklı kişiye ulaştığınızla” (Reach) değil, içeriğinizin “kaç kez tüketildiğiyle” (Views) ölçülmesi gerektiğini savunuyor.
- Tekrar İzlemeler Değerli: Yeni sistemde, bir kullanıcının videonuzu başa sarıp tekrar izlemesi de sayıya dahil ediliyor. Yani içeriğinizin “tekrar tekrar izlenebilir” (rewatchable) olması, algoritma için altın değerinde.
Instagram’ın Yeni Metrik Sözlüğü
| Format | Eski Metrik Adı | Yeni Metrik Adı |
|---|---|---|
| Reels (Video) | Plays (Oynatma) | Views (Görüntülenme) |
| Stories (Hikaye) | Impressions (Gösterim) | Views (Görüntülenme) |
| Fotoğraflar | Impressions (Gösterim) | Views (Görüntülenme) |
| Carousels | Impressions (Gösterim) | Views (Görüntülenme) |
İlk Oynatma/Görüntüleme + Tekrar Oynatmalar (Replays) = Toplam VIEWS
Google’da “Link Tıklama” Devri Bitiyor: Aramalarda %25 Düşüş Bekleniyor
Yıllardır süren “SEO (Arama Motoru Optimizasyonu)” ezberi bozuluyor. Teknoloji dünyasının en saygın analiz şirketlerinden Gartner, yapay zeka (GenAI) asistanlarının yükselişiyle birlikte geleneksel arama motoru hacminin 2026 yılına kadar %25 oranında düşeceğini öngörüyor.
Rapordan Öne Çıkanlar:
- Anahtar Kelime Değil, Sohbet: Kullanıcılar artık Google’a “en iyi spor ayakkabı” yazıp 10 tane mavi linke tıklamak istemiyor. Bunun yerine ChatGPT veya Claude gibi araçlara sorup, doğrudan tek bir yanıt (Zero-click) almayı tercih ediyorlar.
- Kalite Sorunu: Gartner’a göre arama motorları, yapay zeka tarafından üretilen düşük kaliteli içeriklerle dolup taşmaya başladı. Bu “bilgi kirliliği”, kullanıcıları daha güvenilir ve net yanıtlar veren AI asistanlarına itiyor.
- Organik Trafik Tehlikesi: Web sitenize geleneksel yollardan gelen ziyaretçi sayısında ciddi bir azalma yaşanabilir.
Arama Hacmi Öngörüsü (2024 vs 2026)
Neden AI Tercih Ediliyor?
| Özellik | Geleneksel Arama Motoru (Google vb.) | GenAI Asistanları (ChatGPT vb.) |
|---|---|---|
| Kullanıcı Eylemi | Linkleri arar ve tıklar | Soruyu sorar ve yanıtı okur |
| İçerik Kalitesi | SEO spam ve reklamlarla dolu olabilir | Doğrudan sentezlenmiş bilgi sunar |
| Maliyet/Efor | Kullanıcı bilgiyi kendi süzer | Asistan bilgiyi kullanıcı için süzer |
Pazarlama Vakası: “Mükemmel” Feed’iniz ve SEO Blogunuz Neden Artık Ciro Yapmıyor?
Durum Analizi ve Acil Teşhis (İlk 48 Saat)
- Huni (Funnel) Tıkanıklığı: Web sitesi trafiğinin %60’ı mobilden geliyor ama mobil dönüşüm oranı çok düşük. Site masaüstü estetiği için tasarlanmış.
- Yanıltıcı Metrikler: Takipçi sayısı yüksek ama “Views” ve “Replays” oranları düşük. Kullanıcılar “cilalı” içerikleri reklam sanıp geçiyor.
- Kaybolan Trafik: Blog yazıları artık trafik getirmiyor çünkü müşteriler Google yerine yapay zekaya danışıyor.
Stratejik Çözümler (Krizi Fırsata Çevirme)
Çözüm 1: “Mobile-First” Değil, “Mobile-Obsessed” Deneyim
Aksiyon: Ödeme sayfası tamamen yenilenir. Gereksiz formlar kalkar, Apple Pay ve BNPL en üste taşınır.
Hedef: Mobilde ödeme süresini 30 saniyeye indirmek.
Çözüm 2: Stüdyodan Depoya İniş (Lo-Fi İçerik Devrimi)
Aksiyon: Profesyonel çekim bütçesi kısılır. Ekipler depoya iner, samimi, hataları gösteren, kurgusu dinamik Reels içerikleri üretilir.
Mantık: İnsanlar logoları değil, insanları izler.
Çözüm 3: SEO’dan GEO’ya (Generative Engine Optimization) Geçiş
Aksiyon: “Anahtar kelime doldurma” bırakılır. Ürün sayfalarına detaylı SSS ve yapılandırılmış veri eklenir ki AI botları bilgiyi okuyabilsin.
2026’ya girerken pazarlamanın yeni kuralı şudur: “Mükemmel” olan sıkıcıdır, “Sürtünmesiz” olan kazanır. Markanızın hayatta kalması için cilasını biraz döküp, hızını artırması gerekiyor.
Pazarlamacı Sözleri
“İnsan zihni, bir atın benzinle çalıştığından daha fazla mantıkla çalışmaz.”
– Rory Sutherland
“Başkalarının platformlarında ev inşa etmeyin. Kiraladığınız kitleye dayalı bir strateji kurmak yerine, sahip olduğunuz kitleye dayalı bir strateji geliştirin.”
– Rand Fishkin
“Bağlam, ürününüze anlam kazandıran kaptır. Bir bardak su restoranda başka, çölde başka anlam taşır. Ürünü değiştiremiyorsanız, bağlamı değiştirin.”
– April Dunford

