Boykot Nedir?

Günümüz pazarlarında insanlar tüketici olarak sahip oldukları gücün farkındadır. Satın alma ya da satın almama hareketi tüketicinin sahip olduğu bir güçtür. Tüketici bu gücü istediği doğrultuda kullanmakta özgürdür. Yasalar tarafından tanınan tüketici hakları dört temel konuyu esas alır. Bu haklar, güvenlik hakkı, bilgilendirme hakkı, seçme hakkı ve duyulma hakkıdır. Yasal haklar doğrultusunda tüketicilerin bir seçim hakkı vardır. Bu hak oy kullanmaya benzetilebilir. Tüketicilerin sahip oldukları güç de yasal olarak buradan gelir. Bu gücün kullanmasına tüketici aktivizmi denir. Tüketici aktivizminde gerçekleşen davranışlar farklı durumlar ifade edebilir. Genellikle bu davranışlar tüketicilerin bir işletmeden hoşnutluğunu ya da hoşnutsuzluğunu ifade etmek için kullanılır. Tüketici aktivizm davranışlarını satın alma ya da satın almama olarak ikiye ayırabiliriz. Bu iki davranış markayı ödüllendirmek ya da cezalandırmak için kullanılabilir. Tüketicinin farklı sebeplerden bir ürün ya da hizmeti satın almamasına tüketici boykotu denir. Bu nedenler işletmenin politikalarından, sosyal, politik, etik ve çevresel sebeplerden olabilir.

Tüketiciler neden boykot organize eder?

Pazarda bulunan markaların kendi içlerinde görüşleri ve işleyiş şekilleri vardır. Bunlara işletme politikaları denir. İşletme politikalarından herhangi birini tüketici tarafından kabul edilmeyebilir. Bu politikaların tüketiciden kabul görülmemesi halinde tüketicilerin markaya olan güveni azalır. İşletmeye karşı güveni azalan tüketici sesini duyurmak için yöntemler arar. Bu durumlarda tüketici işletmenin ürünlerini satın almamaya başlar. Tüketiciler kendi görüşlerine ters düşen işletmeyi satın almama haklarını kullanarak cezalandırır. Yapılan bu tüketici protestosu tüketicilerin kendi etik değerlerine ters düşen işletmeleri ikaz etme yöntemidir. Bu sayede tüketici esas amacı olan dikkat çekme hareketini başarmıştır. Büyük çapta gerçekleşebilen bu boykot organizasyonları işletmenin dikkatini çekmek için düzenlenir. Bu organizasyonun sonucu işletmeler üzerinde bir baskı oluşturur. Oluşan bu baskı işletmelerin tüketicilerine cevap vermesi ve politikalarını değiştirmesi içindir.

Boykotlardan Ne Öğrenilebilir?

Tüketicilerin organize ettikleri boykot faaliyetlerini inceleyerek çıkarımlar yapabiliriz. Tüketici kitlenin etik, sosyal ve politik değerleri konusunda fikir sahibi olabiliriz. Boykotlar tüketicilerin değerleri doğrultusunda gerçekleşir. Bu yüzden tüketicide analiz edilebilecek bir değer kimliği doğurur. Bu tüketici kimliği tüketicileri gruplandırmamıza yardımcı olur. Aynı zamanda tüketici kitlelerini daha iyi analiz etmemizi sağlar. Boykot organizasyonlarının ana tetikleyicisi işletme politikalarının tüketici kimliği ile ters düşmesidir. Tüketicilerin boykot sebepleri değişkenlik gösterebilir. İşletmelerin çevresel, etik değerleri ya da politik etkinlikleri yaygın sebeplerdendir.

Markaların hitap ettikleri tüketici kitleyi göz önünde bulundurmaları büyük önem taşır. İşletmeler ürünlerini satışa sundukları tüketici kitleyi değerlendirirler. Fakat tüketicinin değer kimliğini de doğru bir şekilde analiz etmeleri çok önemlidir. Tüketici kitlenin değerleri doğru şekilde analiz edilmediği takdirde markaların boykot davranışına maruz kalmaları kaçınılmazdır. Bu yüzden işletmelerin politikalarını tüketicinin önem verdikleri değerler üzerinden gözden geçirmesi gerekir. İşletmenin ilerde alacağı kararlar tüketici kitlenin değerleri ile güncel bir şekilde uyuşmak zorundadır. İşletmenin imajını ve tüketici bazındaki algısının iyi bir şekilde konumlandırılması açısından bu davranış kritik bir önem taşır.

Yapılan boykotlar gözlemlenerek tüketici kitle analiz edilir. Yapılan analiz sonucu işletmenin hedeflediği kitlenin değerlerini öğrenmesi çok önemlidir. Eğer işletme tüketici kitlenin değerleri ile uyuşmaz ise boykot davranışına maruz kalacaktır. Boykot davranışına maruz kalmak ise işletmenin imajını ve tüketicilerde algısını düşürecektir. Kısacası tüketici boykotlarından tüketici kimlikleri hakkında detaylı bir çıkarım yapabiliriz. Aynı zamanda işletmeler için yapılması ve yapılmaması gerekenleri öğrenebiliriz.

Boykot Organizasyonları Nasıl Gerçekleşir?

Boykot aktiviteleri gruplar halinde yapıldığı zaman daha etkilidir. Bu yüzden tüketici protestoları bireysel değildir. Tüketicilerin etik bulmadığı işletme politikaları olabilir. Bu politikalar tüketiciler arasında geleneksel ya da sosyal medya kanallarından yayılır. Boykot organizasyonu değerleri ile örtüştüğünde bu davranışa daha fazla tüketici katılmaya başlar. Özellikle son zamanlarda kullanılan çevrimiçi kanallar protestoların destekleyicisi olmuştur. Çevrimiçi kanallar protestonun sebeplerinin duyurulmasına, yaygınlaşmasına ve daha fazla akılda kalmasına yardımcı olmuştur. Özellikle git gide yaygınlaşan etik tüketici web siteleri (ör. https://www.ethicalconsumer.org/, https://www.weboycott.net/ vb.) boykotların büyüklüğünü, yayılma hızını ve etkilerini önceki yüzyıllara kıyasla çok daha hızlı bir şekilde arttırmaktadır.

Tüketici tarafından kabul edilemez görülen işletme politikaları sosyal kanallarla duyurulur. Bu kanallar sayesinde boykot aktivitesi tüketiciler arasında yaygınlaşır. Boykota katılan tüketiciler çevrimiçi kanallardan protestoyu duyururlar. Böylelikle daha fazla dikkat çekmeyi hedefler. Böylelikle boykot organizasyonu kitle üzerinde dikkat çeker ve yayılır.

Başarılı Boykot Organizasyonları

Yakın geçmişte tüketiciler tarafından başarıyla gerçekleştirilmiş boykot örnekleri görebiliriz. Örnek Fortnum & Mason işletmesine yapılan boykot organizasyonunu gösterebiliriz. Londra ve Hong Kong’da şubeleri bulunan Fortnum & Mason lüks bir İngiliz mağaza zinciridir. 2021’in mart ayında PETA tarafından desteklenen bir boykot organizasyonuna maruz kalmıştır. Bu kampanya özellikle foie gras satışlarını durdurmaları için yapılan bir boykot kampanyasıdır. Foie gras, yağlı kaz ve ördek ciğerinden elde edilir. Yağlı kaz ciğeri zorla beslenen kazların şişmanlatılması sonucu elde edilmektedir. Bu boykotta tüketiciler etik değerlerini ve hayvan hakları konusundaki tutumlarını ortaya koymuşlardır.

Tüketiciler arasında dikkat çeken ve boykot edilen şirket politikasının sonlandırılması istenmiştir. Satın almama davranışı markanın işletme politikalarını gözden geçirmesine ve değiştirmesine yol açmıştır. Organizasyon sonucunda şirket foie gras satışlarını sonlandırdığını duyurmuştur.

Bu boykot faaliyeti kısa sürede geleneksel medya ve çevrimiçi medya kanallarında hızlıca tüketicilere yayılmıştır. Ardından sosyal medya üzerinden de pek çok İngiliz ünlü ve politikacı boykot kampanyasına destek vermiştir. Bu isimler sayesinde de boykota daha fazla dikkat çekilmiştir. Böylelikle kampanya tüketicilerin değerleri doğrultusunda olumlu sonuçlanmıştır.

Sonuç

Tüketici boykotları tüketici aktivizmi sonucu gerçekleşen organize hareketlerdir. Boykotlar tüketicilerin haklarını kullandıkları bir pazarda gün geçtikçe dikkat çeken bir kavram halini almıştır. Tüketici boykotları gelecekte de sık sık duyabileceğimiz bir kavram.   Bu boykotların çıkış sebebi tüketicilerin değerlerinin işletme değerleri ile aynı doğrultuda olmaması sonucu oluşur. Bu organizasyonlar medyanın da aktif şekilde kullanılmasıyla daha da yaygınlaşır. Boykot organizasyonlarının yakın tarihte başarılı bir şekilde sonuçlandığını görmek mümkün. Boykot aktiviteleri işletmelerin imajını ve tüketici algılarını zedelenmektedir. Bu yüzden işletmeler politikalarını ve aldıkları kararları gözden geçirmelidir.

Hazal Taşdemir

Kullanılan Kaynaklar:

“Tüketici Boykot Davranışının Belirleticileri Üzerine Bir Araştırma: Ağızdan Ağıza İletişimin Aracılık” Rolü Abdülkadir Öztürk – Sima Nart, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan/April(2021) – Cilt/Volume:20 – Sayı/Issue:78

https://www.ethicalconsumer.org/ethicalcampaigns/boycotts/history-successful-boycotts

AKTİVİST TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI İNOVASYON DİRENCİ, TÜKETİCİ YANDAŞLIĞI VE TÜKETİCİ BOYKOTLARI – Doç. Dr. Dursun YENE

https://bianet.org/bianet/toplum/20260-bir-muhalefet-sekli-tuketici-boykotlari[/vc_column_text]